Podkładki cytrusowe - Ecytryna.pl - cytrusy i ich uprawa w doniczkach stopy do szczepienia różnych odmian cytrusów

Czym są podkładki cytrusowe?

Podkładki cytrusowe czy inaczej stopy cytrusowe są to rośliny, pewne gatunki, odmiany czy sztucznie wyhodowane hybrydy cytrusów, na których szczepione są szlachetne odmiany cytrusów produkujące owoce. Podkładka cytrusowa jest więc swego rodzaju bazą dla pnia i korony innej rośliny. Korzeń drzewa cytrusowego należy więc do podkładki. W dzisiejszych czasach nie ma sadów cytrusowych, w których nie rosły by szczepione na podkładkach drzewa.

Po co stosowane są podkładki cytrusowe?

Lepiej przystosowują roślinę do określonego rodzaju i odczynu gleby.
Dają mocniejszy, głębszy i szerszy system korzeniowy, co pomaga roślinie w większej absorpcji składników odżywczych, byciu mniej wrażliwej na suszę.
Uodporniają podatne, szczepione na nich gatunki i odmiany cytrusów na wirusy, patogeny i choroby związane szczególnie z korzeniem i pniem.
Podkładki cytrusowe regulują wzrost korony drzewa. Dzięki nim możemy hodować drzewo o dużych rozmiarach, karłowate lub o standardowej wielkości.
Sprawiają, że cytrus jest bardziej odporny na niskie lub wysokie temperatury. Mrozoodporność podkładek ma wpływ na zimowanie cytrusów w warunkach gdy temperatura może zejść poniżej 0 stopni.
Poprawiają płodność drzewa
Mają ogromny wpływ na jakość owoców. Dzięki podkładkom cytrusowym możemy uzyskać większy lub mniejszy rozmiar owoców, gładszą, szorstką, cieńsza lub grubszą skórkę. Podkładki cytrusowe wpływają na wybarwienie owocu, procentową zawartość soku, kwasowość, zawartość cukru i TSS.
Przyspieszają lub opóźniają dojrzewanie owoców
Mogą sprawiać, że owoc po osiągnięciu dojrzałości dłużej „trzyma się na drzewie”.
Podkładki cytrusowe są uprawiane z pestek, a powstałe w ten sposób siewki są w ogromnej większości „prawdziwe do typu” czyli dziedziczą geny rośliny matki – są jej klonami. Cechy tej nie posiadają inne cytrusy, dlatego nie mogą być propagowane z pestek, ponieważ powstałyby rośliny również z cechami drzewa, które było zapylaczem. Sprawę rozwiązuje ich propagacja przez szczepienie na podkładkach przez co zachowuje się powtarzalność cech cytrusa.

Jak wybrać podkładkę dla cytrusa?

Nie ma idealnej, uniwersalnej, pasującej do wszystkich rodzajów cytrusów podkładki. W obrębie tylko jednego gatunku, różne odmiany mogą prosperować na tej samej stopie wyśmienicie, słabo a nawet być całkowicie niekompatybilne. Czy uprawiamy cytrusy w donicach, w szklarni czy w sadzie przed szczepieniem ważne jest zapoznanie się z charakterystyką najlepszych rekomendowanych i dostępnych obecnie podkładek, aby dokonać właściwego wyboru.

Cechy dobrej podkładki cytrusowej

Podkładka cytrusowa powinna charakteryzować się poniższymi cechami:

Mrozoodporność podkładek

Dobór odpowiedniej podkładki może uratować nasze drzewka cytrusowe jeśli zostaną narażone na działanie mrozu. Stopa w praktyce podwyższa mrozoodporność tylko o parę stopni ale i tak ma to duże znaczenie i może ocalić całą roślinę. Szczególnie najbardziej wrażliwe na mróz gatunki mogą ucierpieć, jeśli temperatura spadnie poniżej zera. Z pośród podkładek cytrusowych Pomarańcza Trójlistna (Poncirus Trifoliata) najbardziej podwyższa mrozoodporność drzewa. Dobrą mrozoodporność dają Cytrangi, Citrumelo i Cintrandariny. Dalej w kolejności są Pomarańcze Gorzkie, Pomarańcze słodkie, Yuzu, Mandarynka Cleopatra. Gatunki o słabej mrozoodporności lub jej braku to Cytryna Volkameriana, Cytryna Szorstka i Lima Rangpur. Najbardziej podatny na zimno jest Alemow (Citrus macrophylla). Ostatnie cztery gatunki ze względu na swój duży wigor, jeśli nie zniszczone poważnie przez mróz, mogą najszybciej regenerować drzewo z obrażeń przez nowe przyrosty.

Przystosowanie do warunków glebowych

Jako że podkładka jest głównie korzeniem całego drzewa, jej dobór do rodzaju gleby, w której będzie rosła, ma duże znaczenie. Uprawiając cytrusy w doniczce możemy dobierać podłoże do rośliny, jednak jeśli chcemy roślinę posadzić w gruncie musimy do jego rodzaju dostosować już stopę. Podkładki trójlistkowe czyli P. trifoliata i jej hybrydy są przystosowane do gleb cięższych, bardziej zwartych i nie znoszą suszy i lekkich gleb piaszczystych. Tylko do lekkich gleb piaszczystych, dobrze przepuszczalnych, z dobrym drenażem, bez zalegającej wody przystosowane są m.in. Cytryna Szorstka, Volkameriana oraz Lima Rangpur. Największe przystosowanie do różnych rodzajów gleb posiadają Pomarańcza gorzka (C. aurantium) i Alemow (C. macrophylla).

Odporność na choroby

Podkładka cytrusowa powinna posiadać podwyższoną odporność na choroby, grzyby, wirusy, szkodniki. Żadna z komercyjnie stosowanych stóp nie jest pod tym względem doskonała.

Zachowanie w warunkach szkółkarskich

podkładki cytrusowe w szkółce — Podkładki cytrusowe

Wigor

Cytryna Szorstka C. jambhiri uważana jest za podkładkę o największym wigorze. Uprawiana w odpowiednich warunkach jest „najszybszą”, najlepszą w propagacji i w uprawie szkółkarskiej. Zaraz po niej plasuje się Cytryna Volkameriana i Lima Rangpur. Rosną szybko i produkują one duże drzewa. Mandarynka Cleopatra produkuje również duże drzewa ale rośnie powoli, wolno wchodzi w produkcje owoców. Alemow znowu zachowuje się odwrotnie – na początku rośnie szybko, szybko wchodzi w produkcję ale po kilku latach dzięki obfitemu owocowaniu zatraca wigor i finalnie produkuje tylko średniej wielkości drzewa. Drzewa o dobrym wigorze dają również Swingle, Carrizo, Troyer, Forner Alcaide 5, X639, Pomarańcza Słodka. Średni wigor daje Pomarańcza Gorzka a drzewa o raczej wolnym wzroście Cytranga C-35 i Poncirus Trifoliata, szczególnie jej selekcje z małymi liśćmi Rubidoux, Rich 16-6, Jacobson i English Dwarf. Podkładka PT Flying Dragon, Forner Alcaide 418 i Forner Alcaide 517 produkuje drzewa karłowate.

Ilość pestek w owocu

Dobra podkładka cytrusowa powinna w swoich owocach zawierać dużą ilość pestek. W przeciwnym razie mimo szeregu dobrych cech przekazywanych drzewu, nie stanie się szeroko stosowana i dostępna w sprzedaży certyfikowanych nasion. Dobrym przykładem może być cytranga Morton, która ma podobne a nawet lepsze cechy od Carrizo. W testach dobrze spisywała się z satumami czy pomarańczami słodkimi, jednak jest praktycznie bezpestkowa co dyskwalifikuje ją jako podkładkę a jej nasion nigdzie nie dostaniemy.

Sposób wysiewania nasion cytrusów na podkładki znajdziesz tutaj

Pestki podkładek powinny być w ogromnym stopniu wielozarodkowe dające rośliny takie same jak drzewo mateczne.

Procent udanych szczepień

Niektóre stopy po szczepieniu przyjmują zraz łatwiej inne posiadają większy procent odrzutu. Te drugie nie uważane są jako niekompatybilne ze szczepionymi na sobie zrazami, lecz mogą mieć gorsze uwarunkowania genetyczne. Na procent udanych szczepień może mieć wpływ także temperatura, bezpośrednie nasłonecznienie, wilgotność, metoda szczepienia itd. Generalnie Cytryna Szorstka (C. jambhiri) uważana jest za najłatwiejszą w szczepieniu, a sezon szczepienia jest u niej najdłuższy. Poncirus Trifoliata czyli Pomarańcza Trójlistkowa może posiadać największy procent odrzutu szczepień. Pomarańcza gorzka może być szczepiona nawet gdy temperatura otoczenia nie jest optymalnie wysoka i jest prosta w propagacji.

Niekompatybilność zrazu i podkładki

Podczas propagacji za pomocą szczepienia łączone są dwa genetycznie różne cytrusy. Aby szczepienie się udało, aby nie nastąpił odrzut od razu lub w najbliższym czasie, a roślina dobrze rosła i dawała w przyszłości duże plony, oba człony muszą być ze sobą zgodne. Nazywamy to kompatybilnością między podkładką a zrazem. Nie wszystkie używane komercyjne podkładki cytrusowe są zgodne z gatunkami i odmianami cytrusów na nich szczepionych. Poniżej przykłady znanych niekompatybilności:

Cytryna Eureka – Poncirus Trifoliata, PT Flying Dragon, Cytranga Carrizo, Cytranga Troyer, Cytraga C-35, Citrumelo Swingle
Cytryna Meyera – Citrumelo Swingle
Cytryna Verna – Pomarańcza Gorzka
Cytryna Lisbon Yen Ben – Citrumelo Swingle, Cytranga C-35, Cytranga Troyer
Cytryna Kutdiken – Trójlistkowe hybrydy