Historia Starożytnej Cytryny
Cytryna Antico di Rocca Imperiale to odmiana pochodząca od prastarej, podstawowej wersji Femminello czyli Femminello Comune (Ovale). Jest jej naturalną, spontaniczną mutacją pędów lub ekspresją fenotypową powstałą prawdopodobnie dzięki wpływowi niepowtarzalnego klimatu. Nazwa „Limone di Rocca Imperiale” narodziła się w 2001 roku, kiedy plantatorzy cytryny z kalabryjskiej miejscowości Rocca Imperiale utworzyli konsorcjum mające za zadanie chronić ich żółty skarb. Organizacja ta doprowadziła do otrzymania od Uni Europejskiej certyfikatu IGP – Indicazione Geografica Protetta (ChOG – chronione oznaczenie geograficzne). Odnosi się ono m.in. do produktów o szczególnych cechach, typowych dla pewnych obszarów i nie odnajdowanych gdzie indziej.
28 października 2019 roku w Rocca Imperiale powstała nowa inicjatywa – spółdzielnia pod nazwą Produttori di Limoni di Rocca Imperiale Soc. Cooperativa. Ma ona za zadanie tworzenie i organizowanie struktur handlowych, aby jak najwięcej plantatorów mogło sprzedawać owoce pod znakiem IGP podnosząc ich wartość. Obecnie produkcja Antico di Rocca Imperiale na terenie prowincji Cosenza wynosi 20 tys. ton rocznie, ale tylko 0,5 % sprzedawanych jest jako IGP…
Obecnie drzewami matecznymi odmiany i jej klonami zarządza CO.VI.L., Consorzio Vivaisti Lucani. Z drzew tych pobierany jest materiał do szczepień w certyfikowanych szkółkach.
Mimo że w historycznych publikacjach na próżno szukać wzmianek o niej, cytryna Antico di Rocca Imperiale była znana o wiele wcześniej przed zarejestrowaniem jej znaków towarowych. Jej produkcja sięga XVII wieku, kiedy to w latach 1865-1870 odnotowano pierwszy eksport z okazji jarmarków odbywających się w Neapolu. W połowie XX wieku tradycyjne metody uprawy cytryny zostały zrewolucjonizowane i zastąpione nowoczesnymi metodami stosowanymi do dziś
Obszar uprawy cytryny Antico di Rocca Imperiale
Obszar produkcji tej odmiany pokrywa się z obszarem administracyjnym gminy Rocca Imperiale w prowincji Cosenza w południowych Włoszech, w Kalabrii. W Rocca Imperiale cytryna odnalazła szczególne warunki klimatyczne i glebowe do wzrostu i wykształcania unikatowych cech. Cytryna Antico di Rocca Imperiale ChOG zawdzięcza swoje doskonałe właściwości właśnie dzięki terytorium na którym występuje. Ochrona wzgórz na północnym zachodzie i łagodzące działanie morza na południowym wschodzie sprzyjają szczególnemu mikroklimatowi, który jest trudny do odtworzenia na innym obszarze.
Co roku w pierwszej połowie sierpnia odbywa się w Rocca Imperiale święto cytryny. Jest ono głęboko zakorzenione w tradycji regionu i służy promocji odmiany. Podczas uroczystości możliwa jest degustacja produktu.
Cytryna Antico di Rocca Imperiale i jej owoce
Cytryna Antico do Rocca Imperiale produkuje owoce charakteryzujące się nieco wydłużonym, eliptycznym kształtem z zaznaczoną szyją i sutkiem. Są średniej wielkości i ważą średnio 100 g – 160 g. Skórka (ok. 8 – 10 mm) posiada jasnozielony kolor i jest bogata w olejki eteryczne z silnym aromatycznym zapachem. Dość łatwo jak na cytrynę się ją obiera. Występuje w niej limonen stanowiący ponad 70% wszystkich monoterpenów.
W jasnożółtym miąższu sporadycznie zdarzają się jakieś pestki. Często owoc jest całkowicie bezpestkowy. Zawartość soku wynosi nie mniej niż 30%. Sok posiada kwasowość nie mniejszą niż 4,5% (4,5 g kwasu cytrynowego na 100 ml). Wyższa niż zwykle u cytryn właściwych zawartość cukru w owocu sprawia, że wydaje się przyjemny, „łagodniejszy” w smaku, mniej kwaśny i mniej gorzki. Owoce nadają się na Limoncello.
Skład owocu
Kalorie – 29 kcal, białko – 1,1 g, węglowodany – 9,32, cukry – 2,5 g, tłuszcz – 0,3 g, błonnik pokarmowy – 2,8 g, sód – 2 mg.
Drzewo i uprawa
Cytryna Antico di Rocca Imperiale jako drzewo jest typową cytryną Femminello. Odmiana jak inne Femminello powtarza kwitnienie 3 lub 4 razy w roku. Jest raczej cytryną późną. Owoce z kwitnienia Primofiore zbiera się od grudnia do marca. Drzewo wyróżnia wysoka i stała produktywność. Zbiór owoców wykonywany jest często ręcznie i może rozciągać się na cały rok. Drzewa przycinane są zwykle po zimie. Nawożenie cytryny odbywa się jeśli analiza gleby wykaże taką potrzebę. W Gajach cytrynowych w Kalabrii stosuje się nawadnianie mechaniczne.
Aprobowane podkładki
Dozwolone podkładki dla tej odmiany we Włoszech to Cytranga Carrizo i Troyer, Alemow (Citrus macrophylla), Pomarańcza Gorzka, Citrus Volkameriana.
Klony i selekcje
Oprócz podstawowej znanej od dawna Starożytnej odmiany Rocca Imperiale powstało parę jej klonów i selekcji.
Najbardziej znanymi klonami Cytryny Antico di Rocca Imperiale są:
- Lauretta – najbardziej popularny klon
- Colfari
- Favali
- Hammer – z jej podklonami z numerami od 1 do 8
