Zjawisko pękania skórki
Pękanie owoców drzew cytrusowych to zmora plantatorów. Zjawisko to nie występuje jedynie w gajach cytrusowych, ale bardzo często pojawia się w doniczkowej, hobbystycznej uprawie domowej lub szklarniowej. Objawia się pionowym lub poziomym pękaniem skórki cytrusa. W drastycznych przypadkach widoczne jest nawet rozłupywaniem całego owocu lub wychodzeniem miąższu na zewnątrz. Owoce cytrusowe z rozdartą skórką są bezwartościowe i nie mogą zostać wprowadzone do handlu, szczególnie jako owoce przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji.
Pękanie owoców drzew cytrusowych to zjawisko generujące duże straty dla właścicieli sadów. Może objawiać się zarówno u owoców zielonych jak i już wybarwionych. Czas jego występowania to głównie pory tuż przed zbiorami. U Pomarańczy pępkowych, tak bardzo podatnych na pęknięcia skórki, jest to na przykład czas od września do grudnia. U późnych odmian uszkodzenia mogą pojawiać się też w marcu i kwietniu…
Główne powody uszkodzeń skórki
Głównym powodem uszkadzania owoców są czynniki środowiskowe. Pękanie owoców drzew cytrusowych często występuje w okresach suszy, po których następują ulewne deszcze. Do zjawiska przyczyniają się ekstremalne wahania temperatury i wilgotności powietrza oraz gleby. Niebezpieczne jest niekonsekwentne podlewanie, przez przesuszanie ziemi, a następnie nadmierne jej podlewanie. Jest to niebezpieczne szczególnie podczas upałów.
Przy gorącej, suchej i wietrznej pogodzie z reguły szybko występują niedobory wilgoci w glebie. Korzenie wtedy nie pobierają wiele wody i co za tym idzie, nie jest ona transportowana do wyższych partii drzewa w tym do owoców. Jeśli w takiej sytuacji drzewa zostaną nagle obficie nawodnione lub doświadczą ulewnych opadów lub zraszania, zaczynają chłonąć wodę. Powoduje to, że owoce szybko puchną a sztywna i mało elastyczna przez wcześniejszy upał skórka nie potrafi w takim tempie się rozciągnąć i pęka odsłaniając miąższ.
Przetrzymywanie dojrzałych owoców za długo na drzewie, często kończy się pęknięciem.
Niedobory pokarmowe a pękanie owoców drzew cytrusowych
Kiedy drzewo cytrusowe ma niedobory potasu lub wapnia, skórka jego owoców jest cieńsza i delikatniejsza, przez co jest bardziej podatna na pękanie i uszkodzenia. Zapewnienie drzewu cytrusowemu odpowiedniej ilości potasu i wapnia podczas nawożenia w jakimś stopniu minimalizuje pękanie owoców. Problem rozrywania skórki cytrusów nasila się dodatkowo, gdy nawozimy w nieprawidłowych proporcjach, stosujemy źle zbilansowane odżywki lub przenawozimy.
Niska zawartość potasu i wapnia oraz zawyżona zawartość fosforu w nawozie, to zwiększenie ryzyka pękania.
Przeładowanie drzewa owocami
Stopień pękania owoców cytrusowych w dużej mierze zależy od końcowego obciążenia drzewa plonem, czyli od ilości owoców, które nosi drzewo. Im większe obciążenie tym większy procent uszkodzonych owoców. Im więcej owoców niesie drzewo, tym mniej wody i składników odżywczych może rozdzielić na każdy owoc, w wyniku czego owoc jest mniejszy i ma cieńszą skórkę. U drzew cytrusowych poziom potasu, który sprzyja rozwojowi zdrowej grubej skórki, spadnie podczas obfitych plonów.
Gatunki i odmiany szczególnie podatne na pęknięcia owoców
Uszkodzenia skórki owoców widoczne są przede wszystkim u pomarańczy słodkich Navel (z pępkiem), pomarańczy Valencia, mandarynek i ich mieszańców (m.in. tangela, tangory, klementynki). Pękanie owoców drzew cytrusowych – nieco rzadziej, ale jednak – dotyka cytryn i limonek.
Zauważalne jest, że drzewka młode, z nierozwiniętym jeszcze szerokim systemem korzeniowym częściej cierpią na tego typu uszkodzenia owoców.
Gatunki odporne na pękanie owoców
Gatunki nadzwyczaj odporne na uszkodzenia owoców to Pomelo Citrus grandis i Grejpfrut Citrus paradisi.
Pękanie skórki cytrusów – zapobieganie
Pękanie owoców drzew cytrusowych można zminimalizować przez stosowanie czynności prewencyjnych. Ogólnie rzecz ujmując chodzi o zmniejszenie stresu fizjologicznego drzewa cytrusowego. Można to zrobić przez:
- Prawidłowe żywienie zapewniające dostarczenie drzewu mikro i makro składników odżywczych. Mamy tutaj na myśli zbilansowane, równomierne nawożenie cytrusów, nie pomijając potasu. Ważne jest unikanie przenawożenia.
- Konsekwentne podlewanie, zapobiegające nadmiernemu wysuszeniu drzewa cytrusowego.
- Zmniejszenie obciążenia drzewa poprzez odpowiednie redukowanie liczby zawiązków owoców lub samych owoców.
- Optymalizowanie warunków uprawy. Unikanie ekstremów pogodowych.
- W uprawach komercyjnych, w odpowiednich ilościach i o właściwym czasie, niekiedy stosowany jest kwas giberlinowy GA 3. Przyczynia się do poprawy jakości owoców, wzmocnienia egzokarpu.
