Po co przycinać cytrusy?
Przycinanie cytrusów jak jest ważną i wręcz niezbędną częścią opieki nad tymi drzewami. Dzięki umiejętnie i we właściwym czasie stosowanemu zabiegowi, drzewo dostaje bodziec do wzrostu, krzewi się, uzyskuje ładniejszy wygląd i bardziej zagęszczony pokrój. Przyczynia się to także do lepszego kwitnienia i owocowania. Cięcie drzewa cytrusowego ma wpływ na wielkość i jakość owoców. Przycięta roślina otrzymuje więcej światła do wewnątrz korony i rodzi większe, ładniejsze owoce. Usuwanie starych, uschniętych lub przemrożonych gałęzi zapobiega rozwijaniu się chorób. Przez zabieg przycinania cytrusów możemy uzyskać pokrój i wielkość rośliny taki jaki nam pasuje. Przez pierwsze dwa lata życia rośliny niezbędne jest wręcz częste przycinanie drzewa.
Najlepszy czas na przycinanie cytrusów
Kiedy przycinać drzewko cytrynowe? Odpowiedź na to pytanie nie jest tak prosta jak w przypadku innych cytrusów, które mają bardziej regularny cykl kwitnienia i owocowania. W przeciwieństwie do większości innych roślin cytrusowych, cytryna może kwitnąć kilka razy w roku, a niektóre odmiany mogą kwitnąć nieustanie. Aby przyciąć w takim wypadku drzewko należy to zrobić w takim momencie, aby przez zabieg nie stracić plonu, szczególnie głównego zbioru z wiosennego kwitnienia.
Kiedy jest więc najlepszy czas na przycinanie cytrusów?
Wyrośnięte, owocujące i ustabilizowane drzewko, tniemy co roku w lutym lub marcu. Jest to czas gdy ostatnie owoce z drzewa są już zebrane, a roślina jest jeszcze przed głównym wiosennym kwitnieniem. Nie tracimy więc plonu przez obcinanie gałęzi z niedojrzałymi owocami lub gałęzi z kwiatostanem z którego będą owoce. Następne cięcie (jeśli trzeba) przeprowadzamy na jesieni. Usuwamy żywo pionowo rosnące, nie produkujące kwiatów ani owoców gałęzie.
W uprawie polowej nigdy nie przycina się cytryny i cytrusów w zimie, szczególnie w regionach narażonych na wystąpienie przymrozków.
Rodzaje cięć drzewa cytrynowego
Ze względu na wiek i wielkość rośliny, porę roku i rodzaj uprawy wyróżniamy różne rodzaje cięć drzew cytrusowych. Uniwersalną zasadą jest wykonywanie cięcia pod katem 45′.
Cięcie cytrusów „treningowe”
Przycinanie cytrusów tzw. treningowe to cięcie, które przeprowadza się na młodym drzewku w celu nadania pożądanego kształtu i ramy strukturalnej. W zależności jak szybko rośnie roślina, stosuje się go podczas pierwszego i drugiego roku uprawy. Polega ono na przycięciu głównego pędu na odpowiedniej wysokości, na której będzie zaczynać się korona. W komercyjnej uprawie polowej przycina się więc na wysokości 0,5 do 1 metra pozostawiając trzy pędy, które wyrosną poniżej miejsca cięcia. Na tych pędach będzie opierać się korona. W domowej, doniczkowej uprawie cytrusów można zostawić większą ilość tych rozgałęzień aby korona była gęstsza.
Przycinanie cytrusów – „przewietrzające”
Cięcie przewietrzające służy do przerzedzenia korony drzewa, w celu lepszej cyrkulacji powietrza w jej wnętrzu, co zapobiega rozwijaniu się niektórych chorób – szczególnie grzybowych. Przycinanie cytrusów w ten sposób, zapewnia także wpuszczenie promieni słonecznych wewnątrz korony, co przyspiesza dojrzewanie znajdujących się tam owoców. W cięciu przewietrzającym, które stosuje się przy końcu lata i w jesieni, usuwa się narosłe nieowocujące, krzyżujące się, stare chore i połamane pędy. Służy ono również lepszemu zimowaniu cytryny. Przez lepsze naświetlenie wnętrza drzewa, podczas krótkich, ciemnych zimowych dni cytryna nie traci liści i dojrzewających owoców.
Przycinanie odmładzające cytrusów
Polega to na wyeliminowaniu prawie wszystkich gałęzi drzewa pozostawiając pień i główne gałęzie. W ten sposób wymuszany jest nowy i energiczny wzrost. Drzewo otrzymuje jakby nową koronę. Przycinanie odmładzające drzewa przeprowadza się w sadownictwie u starych, zdrewniałych, przerośniętych drzew, które stają się mniej wydajne i u których zbiór owoców jest utrudniony. U cytrusów jest ono alternatywą dla likwidacji i wykarczowaniu drzewa w celu zastąpienia go młodą rośliną. W uprawie domowej przycięcie odmładzające stosuje się gdy drzewo cytrusowe osiągnie rozmiar, który zajmuje za dużo miejsca w pomieszczeniu.
Przycinanie cytrusów „odmładzające” jest cięciem radykalnym, które może zmniejszyć cytrusa nawet do jednej trzeciej wielkości i powinno być stosowane bardzo rzadko, tylko gdy zachodzi taka potrzeba. Po zabiegu możemy długo czekać aż roślina odbuduje się na tyle by zacząć kwitnąć i owocować. Często też z pnia podkładki mogą zacząć aktywować się i wyrastać niepotrzebne pędy, które trzeba od razu usuwać.
Usuwanie pędów podkładek
Pędy podkładek to coś niepotrzebnego i szkodliwego w uprawie nie tylko cytrusów. Są to pędy wyrastające z pnia poniżej szczepienia. Czasem mówią nam że z rośliną jest coś nie tak, czasem są też oznaką niekompatybilności podkładki. We wszystkich przypadkach i o każdej porze roku powinny być bezwzględnie usuwane równo z pniem. Zaniechanie tej czynności może prowadzić do zjawiska, w którym podkładka weźmie górę nad koroną drzewa. Może ją wtedy zagłuszyć, a nawet doprowadzić do odrzutu szczepienia.
Cięcie mechaniczne
Cięcie to dotyczy dużych drzew cytrusowych w sadach i jest prowadzone za pomocą cięższego sprzętu mechanicznego. Mówimy tu o przeróżnych przycinarkach, kombajnach i innych maszynach przystosowanych do cięcia gałęzi. Przycinanie cytrusów w ten sposób jest obowiązkowe u dużych drzew posadzonych szeregowo…
Formowanie drzewa cytrusowego
Drzewo cytrynowe oraz inne drzewa cytrusowe dobrze tolerują nawet mocne cięcie i łatwo się formują. Przy odrobinie chęci i wiedzy możemy stworzyć kształt drzewka jaki się nam podoba.
Formowanie rośliny na wysoki pień
Cytrus prowadzony na „wysoki pień” to istne dzieło sztuki ogrodnictwa. Jest to najbardziej spektakularna forma drzewek cytrusowych, niestety wymagająca więcej przestrzeni i z tego względu nie nadająca się do uprawy na parapecie. Aby uzyskać cytrusa „na wysokim pniu”, należy główny pęd młodej rośliny podeprzeć pionowo, usunąć wszystkie boczne odnogi i pozwolić mu rosnąć na wysokość przynajmniej pół metra. Następnie należy przyciąć jego wierzchołek pobudzając tworzenie się pędów bocznych, które będą w przyszłości jego koroną. Wraz ze wzrostem drzewka i odpowiednim zagęszczaniu jego korony przez przycinanie gałązek, otrzymujemy cytrusa na długim pniu. Ma on regularną gęstą koronę o atrakcyjnym wyglądzie.
Formowanie cytrusów na krzewy
Parapet to miejsce, gdzie często nie możemy zapewnić roślinom dużej przestrzeni. Przycinanie cytrusów do krzewu jest wskazane dla roślin uprawianych w tym miejscu. Główny pęd czyli pień, jest przycięty na niskiej wysokości, ale nad miejscem szczepienia. Szczepienie musi być również wykonane bardzo nisko. Cytrus w tej formie krzewi się od samego dołu i nie osiąga wysokości jak ten prowadzony „na długim pniu”. Nie zajmuje więc na parapecie tyle miejsca i jest bardziej kompaktowy.
Przycinanie cytrusów – odpowiednie narzędzia
Przycinanie cytrusów wymaga użycia odpowiednich narzędzi. Grube konary skraca się za pomocą małej ogrodniczej piłki ręcznej, a gałęzie do 15 mm średnicy sekatorem czy nożycami ogrodniczymi. Narzędzia powinny być dobrej jakości o ostrych ostrzach, mechanizmie nie miażdżącym, a precyzyjnie tnącym pędy. Miejsca cięć grubszych gałęzi należy zabezpieczyć maścią ogrodniczą, aby cytrus nie uległ zakażeniu patogenami. Duże znaczenie ma odkażanie sprzętu tnącego, a szczególnie jego ostrzy. Czynność tą wykonujemy każdorazowo po przycięciu pojedynczego drzewka. Służy to zapobieganiu przenoszenia chorób z drzewa na drzewo. Obecnie na rynku jest parę profesjonalnych środków do odkażania narzędzi tnących, ale skuteczne są także zwykły spirytus czy denaturat.
