Cytryna Interdonato i jej pochodzenie
Cytryna Interdonato i jej historia wiąże się z włoskim pułkownikiem Giovanni Interdonato, od którego nazwiska cytrus bierze swą nazwę. Pułkownik, po tym, jak walczył w powstaniach sycylijskich wraz z patriotami Garibaldiego i rządził w imieniu Savoyów na dużej części prowincji Mesyny, przeszedł na emeryturę i osiadł w swojej willi w Ali Terme. Przeszedł do historii jednak nie dzięki swoim dokonaniom wojskowym, a dzięki cytrynie, którą wyhodował. Od 1860 roku zaczął poświęcać się pasji uprawy drzew cytrusowych. Przez hybrydyzację rozpoczął poszukiwanie nowych odmian popularnych na wschodnim wybrzeżu Sycylii cytryn.
W latach między 1875 a 1880 przeprowadził ponad 200 eksperymentalnych szczepień. Jednym z tych szczepień była okulizacja polegająca na wszczepieniu idealnie złączonych dwóch połówek, przeciętych pionowo na pół oczek różnych gatunków cytrusów. Okulizacja przeprowadzona była metodą „T”. Wykorzystano jedną część oczka Cytronu (Citrus medica), a drugą część lokalnej sycylijskiej cytryny Ariddaru, zaszczepiając je na pomarańczy gorzkiej (Citrus aurantium). Z zabiegu tego powstała nowa cytryna, która do dziś dnia jest na Sycylii uprawiana.
Istnieje wiele innych teorii dotyczących powstania cytryny Interdonato mówiących m. in. że jej nietypowe i wyróżniające od innych cytryn cechy, zawdzięcza kombinacji naturalnych czynników klimatycznych, charakterystycznych dla obszaru jej uprawy, nie powtarzalnych gdzie indziej. Jedną z hipotez jest również powstanie odmiany w wyniku naturalnej mutacji czy naturalnego skrzyżowania się cytrona i cytryny w sadzie pułkownika Interdonato.
Oznaczenie IGP
Cytryna Interdonato jako jedna z 9 europejskich odmian cytrusów, w 2009 roku uzyskała certyfikat IGP – Protected Geographical Indication (Chronione Oznaczenie Geograficzne). Jest to oznaczenie nadawane przez Unię Europejską produktom żywnościowym m.in. owocom, wyróżniającym się niepowtarzalnymi cechami, charakterystycznymi dla danego klimatu i regionu geograficznego. Oficjalna nazwa tej odmiany IGP to Cytryna Interdonato di Messina i odnosi się tylko do cytryn uprawianych na 950 hektarach ziemi, w północno – wschodniej części prowincji Messyna, wzdłuż wybrzeża Morza Jońskiego. Region ten charakteryzuje łagodny klimat, z łagodnymi, ciepłymi zimami i bardzo gorącymi suchymi latami. Szczególne znaczenie ma wietrzność charakteryzująca się dominującymi wiatrami północno-zachodnimi, południowo-zachodnimi i południowo-wschodnimi. Są to mistrale Libeccio i Scirocco.
W celu ochrony i udoskonalenia odmiany w 2002 r. Założono w Nizza di Sicilia (prowincja Mesyna) konsorcjum na rzecz ochrony cytryny Interdonato na Sycylii.
Miejsce uprawy
Obszar produkcji na Sycylii obejmuje jońską część prowincji Mesyna od miasta Messina do Giardini Naxos. Cytryna Interdonato uprawiana jest w gminach: Messina, Scaletta Zanclea, Itala, Alì, Alì Terme, Nizza di Sicilia, Roccalumera, Fiumedinisi, Pagliara, Mandanici, Furci Siculo, Santa Teresa di Riva, Letojanni, S. Alessio Siculo, Forza D’Agrò, Taormina, Casalvecchio Siculo, Giardini Naxos i Savoca.
W niewielkim stopniu, lokalnie uprawiana jest w Kalifornii. Występuje niewielka uprawa w Arizonie, Izraelu, Libanie, Cyprze.
Cytryna Interdonato jest bardzo popularna w Turcji, skąd jej owoce sprowadzane są również na rynek polski. Jej uprawa obejmuje południowe wybrzeże.
Cytryna Interdonato jako drzewo
Drzewo tej odmiany jest średnio energicznie rosnące. W porównaniu z Femminello nieco bardziej wrażliwe i wymagające pod względem nawadniania i przycinania. Posiada wyprostowany pokrój, z gałęziami raczej bez kolców, układającymi się bardziej pionowo. Cytryna Interdonato charakteryzuje się dość dużymi liśćmi, nieco przypominającymi liście cytrona. Liście posiadają faliste brzegi, lekko zaokrąglone końcówki oraz występuje krótki ogonek bez skrzydełek.
Drzewo Interdonato jest dość odporne na Mal Secco. Tolerancja na tego grzyba jest o wiele większa niż u cytryn Femminello jednak nieco mniejsza niż u najbardziej odpornej Monachello.
Kwitnienie
Kwiaty z białymi płatkami, od zewnątrz muśnięte purpurą, rozkwitają na Sycylii w marcu. Citrus limon Interdonato, w odróżnieniu od głównej włoskiej populacji cytryn Femminello, nie powtarza wyraźnie kwitnienia. Odbywa się ono co najwyżej dwa razy w roku. Odmiana nie reaguje też tak samo dobrze na metodę sztucznego wymuszania ponownego kwitnienia, stosowaną w uprawie Femminello.
Owoce
Cytryna Interdonato wyróżnia się od innych selekcji cytryn specyficznymi łatwymi do rozpoznania owocami. Owoc jest średniej lub dużej wielkości, o wadze od 80 gr – 350 gr. Jest podłużny, idealnie eliptyczny i obły, zakończony dobrze widocznym, dużym, stożkowo spiczastym sutkiem. Posiada krótką mało eksponowana szyję. Skórka jest wyjątkowo gładka i drobnoziarnista, dobrze przylegająca do miąższu. W odróżnieniu od innych cytryn jest słodkawa, a nie kwaśno – gorzka. Posiada jasno żółtą barwę i jest wyjątkowo cienka. Badania porównawcze upraw różnych odmian cytryny w Kalifornii i Arizonie wykazały, że skórka owocu Interdonato była (prócz skórki Variegated Pink Eureka i Yen Ben) najcieńsza, a jej średnia grubość wynosiła tylko nieco ponad 2 mm.
Miąższ owocu ma żółto zielonkawą barwę i jest podzielony na 8 – 9 segmentów. Posiada tylko parę pestek lub ich całkowity brak. Interdonato nie jest zbyt soczysta. Zawartość soku w owocu nie schodzi poniżej 25% ale nie osiąga 50 %. Kwasowość soku, choć nadal akceptowalna do zastosowań kulinarnych, jest również o wiele mniejsza niż u innych cytryn i nigdy nie jest wyższa niż 5%. Cytryna posiada przez to bardziej delikatny, nie tak kwaśny, a nawet nieco słodkawy smak i może być konsumowana nawet wraz ze skórką na świeżo. Dzięki swojej odmienności smakowej nazywana jest również „Special”. Ph soku wynosi 2.34 a TSS – ok 7,55%.
Pora dojrzewania owoców
Cytryna Interdonato słynie z pory dojrzewania swych owoców. Jest po Lemoxie najwcześniejszą cytryną we Włoszech i najwcześniejszą w Turcji. Pierwsze owoce z wiosennego kwitnienia zaczyna się zbierać na Sycylii nawet już w połowie września. Zbiór odbywa się ręcznie i trwa aż do grudnia.
Cytryna Interdonato i jej znaczenie komercyjne
Wartość komercyjna odmiany spowodowana jest głównie jej podwyższoną odpornością na Mal Secco. Może ona być więc swobodnie uprawiana w tych regionach gdzie choroba sieje spustoszenie tj. sadach cytrusowych gdzie inne podatne na nią cytryny nie mogą rosnąć. Drugą jej zaletą jest wczesne dojrzewanie. Z komercyjnego punktu widzenia okres zbioru Interdonato jest idealny ponieważ mieści się między zbiorem cytryny Verdello a Primofiore, pozytywnie więc odpowiada na zapotrzebowanie w tym czasie cytrusa na rynku. W Turcji cytryna Interdonato jest najwcześniejszą odmianą i stanowi aż 25% tamtejszej produkcji cytryn.
Mimo tych paru zalet znaczenie komercyjne cytryny Interdonato maleje, zwłaszcza we Włoszech gdzie jej procent zbiorów na rynku cytryn wynosi niecałe 5 %. Hodowcy coraz częściej wybierają bardziej rentowne Femminello oraz inne wczesne odmiany. Obecnie widoczna jest tendencja odchodzenia od uprawy cytryn Monachello i Interdonato na rzecz niektórych tolerancyjnych na Mal Secco odmian Femminello lub nawet hiszpańskiej Verny.
Oto niektóre cechy zniechęcające sadowników do sadzenia nowych sadów Interdonato:
- Mniej atrakcyjne dla konsumenta owoce (niska kwasowość, soczystość).
- Bardziej wymagająca od innych odmian.
- Niższa produktywność i wydajność na drzewo.
- Mała powtarzalność kwitnień stąd głównie nastawienie na jesienny zbiór.
- Słaba reakcja na metody wymuszania kwitnienia.
Sprawdzone podkładki
Selekcja dobrze reaguje z podkładkami sprawdzającymi się z innymi cytrynami:
Pomarańcza Gorzka C. aurantium, Cytryna Volkameriana C. Volkameriana, Alemow C. macrophylla, Cytranga Carrizo.
